Η Πάλαιρος είναι κωμόπολη του δήμου Ακτίου- Βόνιτσας, έδρα του πρώην δήμου Κεκροπίας (Μετέπειτα Παλαίρου) της πρώην επαρχίας Ξηρομέρου του Νομού Αιτωλοακαρνανίας.
Bρίσκεται βορειοδυτικά του Μεσολογγίου σε απόσταση 100 χιλιόμετρα, επί της ανατολικής ακτής του ομώνυμου όρμου (Όρμος Παλαίρου) και σε υψόμετρο 20 μέτρων. Μέχρι το 1928 ονομαζόταν Ζαβέρδα.
Η παράκτια ζώνη βρέχεται από το Ιόνιο πέλαγος ενώ η ενδοχώρα συνορεύει με τους Δήμους: Ανακτορίου, Αλυζίας, Μεδεώνων. Σε μικρή απόσταση από τις ακτές του Δήμου εκτείνονται τα νησιά: Λευκάδα, Κάλαμος, Μεγανήσι κ.α. Η γεωγραφική δομή της περιοχής του Δήμου Παλαίρου παρουσιάζει μια ποικιλία. Περιλαμβάνει: παράκτιες ζώνες, αρμυρόβαλτους, πεδινές εκτάσεις, δάση, ορεινούς όγκους, λίμνες.

Ιστορία
Η σημαντικότερη θέση στην περιοχή είναι η Αρχαία Πόλη της Παλαίρου, η οποία βρισκόταν στη σημερινή Κεχροπούλα στα Νοτιοανατολικά της Χερσονήσου. Η Πόλη θεωρείται ότι υπήρχε από την Μυκηναϊκή περίοδο.
Απόδειξη γι’ αυτό είναι τα τείχη της Πόλης που τμήμα της ανήκει στην 2η χιλιετηρίδα π.χ..Βόρεια της πόλεως της Παλαίρου απλώνεται η Λίμνη Βουλκαριά, η Λίμνη Μυρτούντιον κατά τον Στράβωνα. Λίμνη πιθανόν κατάλοιπο της λιμνοθάλασσας που κατέκλειε την έκταση της σημερινής πεδιάδας της Παλαίρου κατά τα Ομηρικά χρόνια. Μετά την νίκη των Ρωμαίων στο Άκτιο το 31 π.Χ., χάνονται τα ίχνη της αρχαίας Παλαίρου και Ιστορικά αυτό αποδίδεται στην ίδρυση της Νικοπόλεως μετά την Ναυμαχία του Ακτίου.

Αρχαιολογικοί χώροι – μνημεία

Τα κυριότερα μνημεία που σώζονται σήμερα στη περιοχή είναι:

• Το Κάστρο της Κεχροπούλας. Σώζεται ένας πυλώνας ο διπλός περίβολος της Αρχαίας Ακαρνανικής Πόλης και επίσης έχουν διασωθεί λείψανα αρχαίων οικοδομημάτων.
• Ο Αρχαιολογικός χώρος της Στέρνας, που βρίσκεται κοντά στην Παλιά Πλαγιά.
• Τα Καστέλια της Πλαγιάς, που μάλλον αποτελούσαν τμήμα του οχυρωματικού συγκροτήματος της Στέρνας.
• Το Κάστρο του Γρίβα στη Περατιά.
• Το Ενετικό Κάστρο της Πλαγιάς με την ονομασία Άγιος Γεώργιος που χτίστηκε στα τέλη του 17ου αιώνα.

Στο λιμάνι της κωμόπολης δένουν βάρκες και ψαροκάικα, ενώ η σύγχρονη μαρίνα (στη θέση “Βουνάκι”) φιλοξενεί πολυάριθμα ιστιοπλοϊκά σκάφη. Αξιόλογη είναι η τουριστική κίνηση τους καλοκαιρινούς μήνες, μια και οι παραθεριστές έχουν τη δυνατότητα να συνδυάσουν τη διαμονή στην όμορφη περιοχή της Παλαίρου με επισκέψεις στη Λευκάδα και τα γύρω νησάκια.